Dzięki wszystkim ogromnie za wsparcie – dzięki Wam udało się zebrać dużo więcej pieniędzy niż to było w planach. Wszystkie środki przekazałam prowadzącej w Brześciu biuro organizacji praw człowieka Human Constanta, w którym udziela wsparcia – prawnego i humanitarnego – cudzoziemcom usiłującym przekroczyć granicę i ubiegać się o azyl na terenie RP. W Brześciu jest teraz – według szacunków Human Constanta, prowadzonych na podstawie niemal codziennych wizyt na dworcu kolejowymi – około 200 migrantów, w przeważającej części Czeczenów (choć zdarzają się też np. obywatele Kirgistanu czy mieszkańcy Dagestanu). Dużo, dużo mniej niż jeszcze rok czy parę miesięcy temu – ludzie zdają sobie sprawę, jak szczelna jest dziś polska granica i jak małe są szanse na złożenie wniosku o ochronę międzynarodową. Mimo to, wielu wciąż próbuje. Ich liczba ciągle się zmienia: ludzie wyjeżdżają, kiedy skończą im się środki na pobyt w Brześciu, przyjeżdżają wciąż nowi. Rekordzista, o którym mówił mi Maks Kavaleu, prawnik z Human Constanta, odbił się od polskiej granicy 65 razy. Codziennie w poranny pociąg do Terespola wsiada w tych dniach jakieś 60-80 osób; rzuca się w oczy duża ilość rodzin z małymi dziećmi. Obecna dynamika jest taka, że codziennie zostaje przepuszczona 1 osoba lub rodzina, reszta wraca z kwitkiem do Brześcia i próbuje kolejnego dnia – dopóki starczy im funduszy, bo przejazd w obie strony to koszt rzędu 35 zł za osobę. Na granicy każda z rodzin ma około 2-4 minuty na rozmowę z przedstawicielami polskiej Straży Granicznej – to rodzaj wstępnej procedury stosowanej na tej granicy, od której zależy, czy osoba otrzyma możliwość złożenia wniosku o ochronę międzynarodową (przepisy polskiego prawa, Konwencja Genewska i prawo unijne przewidują, że powinien mieć ją każdy, kto wyrazi taką intencję – weryfikować informacje i oceniać, czy są ku temu podstawy powinien dopiero teoretycznie Urząd do Spraw Cudzoziemców). Bardzo niepokojącym elementem całej procedury jest to, że te rozmowy czy de facto przesłuchania mają półpubliczny charakter – osoby czekające na swoją kolej w tym samym pomieszczeniu mogą usłyszeć o czym jest mowa. W dniu, kiedy byłam na dworcu w Brześciu, wszyscy wiedzieli na przykład, że mężczyzna, któremu udało się wjechać do Polski, pokazał strażniczce film, na którym był bity i że “to mu pomogło”. Jeśli powodem ubiegania się o azyl jest na przykład orientacja seksualna czy przemoc na tle płciowym, taki brak intymności – jak można sobie wyobrazić - skutecznie zniechęca do mówienia o przyczynach ucieczki z kraju. Ale to, komu uda się złożyć wniosek, kogo przepuści Straż, to tak naprawdę – jak mówił zresztą szczerze Max ludziom z którymi rozmawialiśmy – “wielka loteria”. Nawet mając bardzo solidne dowody czy dokumenty można dziś – w opinii Human Constanty - odbijać się od granicy w nieskończoność. Co gorsza, interwencja obrońców praw człowieka, wydaje się pogarszać sprawę – prawnicy z obu stron granicy mają wrażenie, że ich działania tylko pogarszają dziś ewentualne szanse ludzi na wjazd do Polski (“jakby władze próbowały nam coś udowodnić”). Wszystko, co działało kiedyś – apelacje, pisma, pełnomocnictwa, interwencje – dziś okazuje się bezskuteczne. Koszty związane z przedłużającym się pobytem w Brześciu są dla uchodźczych rodzin ogromne. Wynajęcie pokoju w Brześciu kosztuje od 10 do 25 dolarów za dzień, łóżka w hostelu koło dworca -7 dolarów od osoby. Rejestracja/meldunek na Białorusi – obowiązkowy dla obywateli Federacji Rosyjskiej po upływie 3 miesięcy – to, licząc “nieoficjalne” koszty, które muszą ponieść Czeczeni, jakieś 200 dolarów od osoby. Ludziom, którzy niejednokrotnie sprzedali wszystko, co mieli albo którzy polegają na wsparciu krewnych, szybko kończą się oszczędności. Dlatego Human Constanta zajmuje się udzielaniem pomocy nie tylko prawnej, ale i rzeczowej (co ważne: kupują między innymi leki dla ludzi, którzy ich potrzebują, a których na to nie stać) – na co też przeznaczą nasze środki. Będą to przede wszystkim ubrania i żywność, a także drobiazgi dla dzieci. Są w tym momencie w zasadzie jedyną organizacją w Brześciu, która wspiera w ten sposób uchodźców.