W TYM ROKU PRAGNIEMY ZAINICJOWAĆ CIEKAWY PROJEKT

ZWIĄZANY Z URUCHOMIENIEM SZOPKI RUCHOMEJ

W NASZYM KOŚCIELE W GRABNIE.

Jeśli chcesz i możesz pomóc, prosimy o Twoją nawet symboliczną wpłatę.

Zwyczaj budowania i wystawiania szopek jest niezwykle mocno zakorzeniony w tradycji obchodów Świąt Bożego Narodzenia, która sięga IV w. Wtedy to dzięki edyktowi mediolańskiemu chrześcijaństwo przestało być religią prześladowaną, a dzień 25 grudnia – czas przesilenia zimowego (swoiste zwycięstwo światła nad ciemnością, odpowiednik rzymskiego Święta Niepokonanego Słońca) – został uznany za święto kościelne. 

Boże Narodzenie szybko znalazło odzwierciedlenie w sztuce chrześcijańskiej. Scena narodzin Zbawiciela, któremu towarzyszą postacie jego ziemskich rodziców, pasterzy oraz zwierząt, zaczęła pojawiać się m.in. na wczesnochrześcijańskich sarkofagach, tym samym stając się samodzielnym motywem ikonograficznym.

Początek tworzenia szopek bożonarodzeniowych datuje się na lata 30. IV w., kiedy cesarzowa Helena, której przypisuje się m.in. ufundowanie Bazyliki Narodzenia Pańskiego w Betlejem, nakazała w betlejemskiej grocie zbudowanie marmurowego żłóbka – symbolu upamiętniającego narodziny Dzieciątka.

Kilkadziesiąt lat później z inicjatywy św. Hieronima, który ok. 386 r. osiadł w Betlejem, dodano figury św. Rodziny i pasterzy. Pomysł ten bardzo szybko dotarł do Rzymu.

Kanon ikonograficzny szopki ukształtował się przede wszystkim na podstawie Ewangelii św. Łukasza oraz św. Mateusza, które opisują wydarzenie narodzin Jezusa, uzupełnionych literaturą apokryficzną. Główne role grają tu postacie: Dzieciątka w żłóbku, czuwających nad nim Marii i Józefa, przybywający ze wschodu Trzej Królowie z darami, kłaniający się pasterze, a także nieodłączne już postacie zwierząt. Całości dopełnia świecąca jasno gwiazda, czasem także postać anioła wskazującego miejsce narodzenia Boga.

Postacie te stanowią swoisty rdzeń przedstawienia, niezmienny przez wieki. Różne natomiast bywały miejsca usytuowania sceny – czasem była to grota, innym razem stajenka, a nawet antyczne ruiny. W zależności od epoki zmieniał się również ubiór postaci – przykład mogą stanowić przedstawienia, w których Maria przywdziewa renesansowe bądź barokowe suknie. Z czasem również budowano szopki z coraz większym rozmachem, dodając np. figury mieszczan, scenki rodzajowe rozgrywające się w pobliżu stajenki, tworząc wielopostaciowe, rozbudowane sztafaże.